Podejmując decyzję o wystąpieniu na drogę sądową, Kredytobiorca frankowy powinien dokładnie wiedzieć, czego właściwie oczekuje od wymiaru sprawiedliwości. Czy chce, aby jego umowa kredytowa została uznana za nieważną? A może chce dalej ją wykonywać, jednak na uczciwych zasadach i po usunięciu niedozwolonych postanowień umownych? W podjęciu tej decyzji z pewnością pomoże zrozumienie dwóch pojęć, które odgrywają kluczową rolę w sporach o kredyty frankowe. Jest to nieważność kredytu frankowego oraz odfrankowienie. Na czym polegają w praktyce oraz jakie skutki niosą za sobą dla samych Frankowiczów?
Odpowiadamy poniżej.
Nieważność a odfrankowienie umowy kredytu, czyli dwie drogi w dochodzeniu swoich praw
W zależności od indywidualnej sytuacji kredytobiorcy oraz przyjętej strategii procesowej, Frankowicze zasadniczo mają do wyboru dwa scenariusze, które obejmują albo żądanie odfrankowienia, albo unieważnienia umowy kredytowej. Co oznaczają oba te pojęcia?
Zacznijmy od samego początku.
Decydując się na skierowanie sprawy na drogę sądową, w pozwie należy określić dokładnie roszczenie, jakie kierujemy przeciwko bankowi. Mówiąc prościej, w pozwie powinniśmy wskazać, czego żądamy z tytułu tego, że umowa kredytowa zawiera niedozwolone postanowienia umowne. W konsekwencji, w sprawach frankowych, kredytobiorca pozywający bank, który udzielił mu kredytu może żądać:
- stwierdzenia nieważności umowy, co skutkuje zakończeniem dalszego wykonywania umowy i koniecznoścą wzajemnego rozliczenia się stron,
- tzw. odfrankowienia, co pociąga za sobą kontynuowanie umowy o kredyt po wyeliminowaniu postanowień niedozwolonych znajdujących się w tej umowie.
Na temat klauzul abuzywnych, czyli niedozwolonych postanowień umownych, pisaliśmy więcej w tym artykule: Klauzule abuzywne w umowach frankowych.
Na czym polega uznanie umowy kredytu frankowego za nieważną?
Nieważność umowy o kredyt frankowy ma miejsce wtedy, gdy sąd – po wyeliminowaniu z umowy postanowień niedozwolonych – stwierdzi, że umowa nie może nadal obowiązywać, ponieważ eliminacja klauzul abuzywnych uniemożliwia jej dalsze stosowanie. W konsekwencji, strony zobowiązane są do wzajemnego rozliczenia wszelkich świadczeń wynikających z kredytu. Mówiąc prościej – bank powinien zwrócić kredytobiorcy zapłacone raty kredytu, inne opłaty związane z obsługą kredytu czy ubezpieczenia. Kredytobiorca natomiast powinien zwrócić bankowi wypłacony kredyt.
Co jest skutkiem uznania umowy o kredyt frankowy za nieważną?
Taką umowę uznaje się za nigdy niezawartą. Właśnie z tego powodu stwierdzenie nieważności umowy uznaje się za roszczenie o najszerszym znaczeniu. Warto również zaznaczyć, że gdy umowa kredytowa zostanie uznana za nieważną, powinniśmy wykreślić z ksiąg wieczystych zaciągniętą hipotekę. Powstała ona bowiem na podstawie nieważnej umowy.
Odfrankowienie – co oznacza dla Frankowicza?
Gdy sąd uzna, że – mimo eliminacji niedozwolonych postanowień z umowy – jest ona ważna i może nadal funkcjonować, mamy do czynienia z tzw. odfrankowieniem. Wówczas wszelkie postanowienia umowne odnoszące się do waluty franka szwajcarskiego (CHF) zastępuje się tak, aby kredyt funkcjonował jako kredyt złotowy. Oprocentowanie powinno opierać się o stawkę referencyjną wskazaną w umowie (LIBOR, EURIBOR).
Jaki skutek niesie za sobą odfrankowienie?
Odfrankowienie kredytu oznacza, że należy taki kredyt od początku uznawać jako kredyt złotówkowy, z oprocentowaniem opartym o LIBOR/EURIBOR, które jest znacznie korzystniejsze od stawki WIBOR i marżą wskazaną w umowie.
Konsekwencją odfrankowania jest także zwrot (zasądzenie) nadpłaconych rat (liczonych dla kredytu uwzględniającego waloryzację do waluty obcej) oraz obniżenie salda kredytu.
Nieważność kredytu frankowego a odfrankowienie. Podsumowanie
Z lektury niniejszego wpisu wiedzą już Państwo, na czym polega nieważność kredytu frankowego, a na czym odfrankowienie. W zdecydowanej większości przypadków to uznanie umowy kredytu za nieważną będzie bardziej korzystne dla kredytobiorców, ponieważ czynność ta ma najdalej idące skutki. Warto mieć jednak na uwadze, że do każdej sprawy frankowej należy podchodzić indywidualnie. Przede wszystkim należy przeanalizować umowę kredytową pod kątem znajdujących się w niej postanowień niedozwolonych. Nadrzędne znaczenie będzie odgrywał fakt, jakie postanowienia ta umowa zawiera oraz w jaki sposób zostały sformułowane. Istotne będzie również to, po jakim kursie bank przeliczył wypłacany kredyt oraz w jaki sposób kształtowało się oprocentowanie. Należy mieć na uwadze, że czasami bardziej opłacalny dla kredytobiorcy będzie wybór roszczenia o odfrankowienie umowy.
Mamy nadzieję, że wiedza przekazana przez nas w dzisiejszym artykule pozwoli Państwu podjąć świadomą decyzję we własnej sprawie. Po lekturze tego wpisu może Państwa również zaciekawić cykl artykułów, które stworzyliśmy z myślą o Frankowiczach rozważających dopiero skierowanie swojej sprawy na wokandę sądu. Odpowiedzieliśmy w nich na najczęstsze pytania natury praktycznej, z jakimi od wielu lat spotykamy się w naszej pracy, rozmawiając z Frankowiczami na wstępnym etapie konsultacji. Kolejność wpisów nie jest przypadkowa, dlatego zachęcamy do ich lektury w zaproponowanej przez nas kolejności.