Według Raportu Centrum AMRON, publikowanego przez Związek Banków Polskich, w IV kwartale 2022 r. kredyty złotówkowe stanowiły niemal 98 % wszystkich nowo udzielonych kredytów hipotecznych. Z tego ponad połowa (56 %) to kredyty o stałym oprocentowaniu. Udział kredytów we frankach szwajcarskich był natomiast na poziomie zaledwie 0,01 % Co wpływa na niską popularność kredytów we frankach? Czym dla przeciętnego kredytobiorcy różnią się te dwa rodzaje finansowań i dlaczego kredyt złotówkowy wybiera się zdecydowanie częściej? Wszystko to wyjaśnimy w artykule.
Kredyt złotówkowy ze stałym oprocentowaniem
Nie będzie dla nikogo zaskoczeniem wytłumaczenie, czym są kredyty ze stałym oprocentowaniem, ale dla rzetelności publikacji należy je przedstawić. Kredyt stały opiera się na koszcie kredytu wyliczonym jako suma marży i stałej stopy bazowej. Wysokość stopy wyznacza się na dzień podpisania umowy kredytowej i nie zmieni się ona przez określony umową czas. Stałe oprocentowanie gwarantuje jednakową ratę, której nie mają prawa zmienić (podnieść lub obniżyć) żadne zdarzenia na rynku.
Po upływie ww. okresu stosowania stałego oprocentowania kredytobiorca może je kontynuować (aneksując umowę) lub zmienić oprocentowanie na zmienne. Pozostawienie stałego oprocentowania nie oznacza jednak, że raty pozostaną na wcześniejszym poziomie – zostaną one bowiem wyliczone na podstawie aktualnej (na dzień zawarcia aneksu) stopy bazowej i marży.
Kredyt złotówkowy ze zmiennym oprocentowaniem
Przy kredytach złotówkowych ze zmiennym oprocentowaniem część odsetkową uzależnia się nie tylko od marży banku, ale i wskaźnika WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate). WIBOR to referencyjna wysokość oprocentowania kredytu wyznaczana przez banki, która pośrednio zależy także od stóp procentowych. Kiedy Rada Polityki Pieniężnej wydaje decyzję o podniesieniu stóp referencyjnych NBP, wskaźnik WIBOR rośnie; kiedy stopy spadają, spada i WIBOR.
To oznacza, że gdy stopy są na niskim poziomie (np. w marcu 2020 r. obniżono je do 1 %), spada WIBOR i oprocentowanie kredytu. Przykładowo: w rok 2022 wchodziliśmy ze stopą referencyjną NBP na poziomie 1,75 %, a zamknęliśmy go ze stopą referencyjną w wysokości 6,75 % Nie dziwi więc, że RRSO w ofertach niektórych banków przekracza już 10 %.
Uwaga!
Od grudnia 2022 r. banki mogą zastępować wskaźnik WIBOR indeksem WIRON. Taka możliwość dotyczy wyłącznie nowo zawieranych umów kredytowych. Z kolei od 2024 r. wszystkie nowe kredyty i inne produkty finansowe oparte będą jedynie o WIRON.
Kredyt frankowy
Kredyty frankowe natomiast tak naprawdę nie były i nie są ani wypłacane, ani spłacane we frankach. Kredytobiorca otrzymuje pożyczkę w złotówkach i w tej samej walucie ją spłaca. Skąd więc wzięło się określenie kredyt we frankach? Otóż są one wyrażane we frankach szwajcarskich i ta waluta pełni w nich funkcję waloryzacyjną.
Tak, jak w kredytach złotówkowych na wysokość oprocentowania wpływa indeks WIBOR, tak przy kredytach frankowych do końca 2021 r. mieliśmy do czynienia ze wskaźnikiem LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate). Była to referencyjna wysokość oprocentowania na rynku międzybankowym w Londynie w odniesieniu do franka szwajcarskiego.
Na mocy rozporządzenia wykonawczego Komisji Unii Europejskiej 1 stycznia 2022 r. LIBOR CHF został zastąpiony wskaźnikiem SARON. Czym różnią się te dwa wskaźniki (oprócz tego, że nazwą)? Przy uzgadnianiu LIBOR istniało ryzyko manipulacji, ponieważ obliczany był on na podstawie deklaracji banków. Natomiast SARON opiera się na rzeczywistych transakcjach. W praktyce różnice pomiędzy indeksami są niemal niezauważalne.
WIBOR a LIBOR (SARON) – różnice
Markerem, który łączy mechanizmy działania kredytów złotówkowego i frankowego są dwa indeksy: WIBOR i LIBOR (obecnie: SARON) i w nich należy upatrywać się różnic w funkcjonowaniu tych instrumentów finansowych.
WIBOR pośrednio opiera się na polityce pieniężnej realizowanej przez polski bank centralny. Wysokości stóp procentowych ustalane są w odniesieniu do aktualnej kondycji gospodarki, bieżącego poziomu inflacji, jak również jej projekcji w przyszłości. Dla kredytobiorców zarabiających w złotówkach ma to takie znaczenie, że wartość złotówki także pośrednio zależy od polityki pieniężnej władz. Mówiąc krótko – kredytobiorcy mogą założyć, że wysokość raty kredytu wzrośnie lub spadnie w korelacji ze wzrostem lub spadkiem wartości złotówek w ich portfelu. Inaczej jest w przypadku kredytów frankowych, które bazują na wskaźniku LIBOR (SARON). Ich oprocentowanie jest niezależne od stanu polskiej gospodarki.
Więcej na ten temat przeczytasz w tym wpisie: Wskaźnik LIBOR a SARON – różnice dla kredytobiorców.